تصویر برداری از مغز برای نتیجه گیری در مورد رفتار و برآمدهها
مقامات قضایی و پلیس هند در حال استفاده از فناوری بحثبرانگیزی به نام BEOS (Brain Electrical Oscillation Signature) هستند؛ ابزاری که ادعا میشود میتواند بر پایهی فعالیت مغزی، تشخیص دهد که فرد تجربهی مستقیم یک واقعه جنایی را داشته یا نه.
این فناوری از سوی شرکت خصوصی Axxonet و مؤسسات دولتی مثل NFSU توسعه داده شده است.بر این اساس از سال ۲۰۰۰ تا امروزتا بحال ۷۰۰ بار هم تنها در هند از این فناوری استفاده شده بسیاری که متهم به قتل و تجاوز بوده اند نیز تبرئه شده اند.ماهیت علمی BEOS محرمانه و غیرشفاف است؛ حتی دانشمندانی که خواستهاند آن را بررسی کنند، اجازه دسترسی به الگوریتمها و دادهها نداشتهاند.
دانشمندان برجستهای از جمله آنتونی واگنر و رافائل یوسته آن را زیر سؤال بردهاند و گفتهاند که حافظهی انسان پیچیده و آسیبپذیر است، و چیزی که BEOS شناسایی میکند ممکن است فقط تصور، حافظهی کاذب، یا اثر بازجویی باشد، نه واقعیت.
این فناوری بدون تایید علمی محکم، در پروندههای واقعی و مهم از جمله در پروندههای قتل، تجاوز، و تروریسم استفاده شده است؛ دادگاه عالی هند استفادهی اجباری از این فناوری و نتایج آن در دادگاه را ممنوع کرده، اما به پلیس اجازه داده است از اطلاعات حاصل برای تحقیقات بیشتر استفاده کند.
با وجود نقدهای علمی و حقوقی، فناوری BEOS همچنان به صورت گسترده در حال استفاده است، مخصوصاً در مراحل ابتدایی پروندهها مانند تصمیمگیری دربارهی وثیقه یا بازداشت.
حکومت هند سرمایهگذاری گستردهای برای گسترش این نوع فناوریها کرده و قصد دارد تا سال ۲۰۲۸، حدود ۱۵۰ هزار کارشناس پزشکی قانونی تربیت کند. (https://pbs.twimg.com/media/GrFHJ_1bMAAKSTq.jpg)
نهادهای آموزشی مانند NFSU، این فناوری را با دقت ۹۹.۹۹٪ معرفی میکنند و خطا را به گردن کاربران میاندازند، نه سیستم!
با ادعای علمی بودن، در حال نهادینه کردن ابزاری شبهعلمی در سیستم قضایی هستند که شفافیت ندارد، نتایجش مورد تردید شدید دانشمندان است، و ممکن است جایگزین شکنجه سنتی شده باشد؛ اما در عمل همچنان میتواند باعث آسیبهای شدید به متهمان بیگناه یا شاکیان شود.
فناوری BEOS (Brain Electrical Oscillation Signature) در اصل متکی بر سنجش پاسخهای الکتریکی مغز (بهویژه پتانسیلهای ERP مانند P300) به مجموعهای از «پروب»های صوتی یا تصویری است که جزئیات صحنه یا جنایت را توصیف میکنند. فرض پایهای این است که مغزی که تجربهی مستقیم آن رویداد را داشته باشد، هنگام شنیدن جملاتی نظیر «من چاقو را خریدم» یا «من جسد را به قطعات تقسیم کردم» واکنشهایی متمایز نشان میدهد، در حالی که مغز فرد بیگناه چنین واکنشی نخواهد داشت.
اما همچنین به دلیل فقدان تحقیقات کامل و اجماع علمی با انتقاد مواجه شده است.
با وجود ادعای مؤسسات توسعهدهنده (نظیر شرکت خصوصی Axxonet و آزمایشگاههای جنایی دولتی مثل NFSU) مبنی بر دقت ۹۹٫۹۹٪ و خطای کمتر از یک درصد، شفافیت علمی این روش تقریباً صفر است. الگوریتمهای پردازش سیگنال و معیار قضاوت «واکنش حافظه» کاملاً محرمانهاند و گروههای مستقل پژوهشی هیچگاه به دادههای خام دسترسی نداشتهاند. در عمل، از سال ۲۰۰۰ تاکنون دستکم در ۷۰۰ پرونده در هند از BEOS استفاده شده که بسیاری از آنها متهمان قتل و تجاوز بودهاند.
برای هندی ها علم به جایی رسیده که با دستگاه از مغز متهم میفهمد جرم را مرتکب شده یا نه؟ یا خیلی نفهم هستند یا خیلی از کشورهای دنیا پیشروتر.اصلا گروهی که مدعی ۹۹.۹۹ درصدی صحت یک دستگاه در مورد خوانش مغز شوند واقعا باید به راستگوییشان شک کرد.
از منظر علمی و اخلاقی، منتقدان برجستهای چون آنتونی واگنر و رافائل یوسته بر این نکته تأکید دارند که حافظهی انسان اساساً بازسازیشونده و آسیبپذیر است؛ پدیدههایی مثل حافظهی کاذب یا تأثیر فشار بازجویی میتواند سیگنالهای EEG را بهگونهای تغییر دهد که ظاهراً «واکنش تجربه» به نظر برسد، در حالی که ربطی به واقعیت ندارد.
همچنین آزمونهای آزمایشگاهی نشان دادهاند که با یادگیری «ضدپروب» میتوان تا حد قابل توجهی در نتیجه دستکاری کرد، و ضریب خطای عملی احتمالاً بسیار بالاتر از ادعاهای رسمی است.
همچنین نظر بخش تفکر-استدلال هوش مصنوعی در این زمینه :
در مجموع، به نظر میرسد BEOS بیش از آنکه یک فناوری تاییدشده و قابل اتکا باشد، به ابزاری شبهعلمی تبدیل شده که میان علمِ ناتمام و نیازهای زودهنگام نظام قضایی معلق مانده است. استفادهی گسترده از این فناوری بدون شفافیت در دادهها و روشها میتواند به خشونت قضایی، تبرئهی ناعادلانهی مجرم واقعی یا محکومیت اشتباه متهمان منجر شود. مراقبت و بازنگری دقیق کارنامهی علمی BEOS، همراه با تدوین چارچوبهای حقوقی سختگیرانه و الزامی شدن انتشار دادههای آزمایشی، ضروری به نظر میرسد.
مشروح گزارش را میتوانید در سایت Science (https://www.science.org/content/article/indian-police-are-trying-read-minds-suspects-over-neuroscientists-objections) از انجمن پیشبرد علوم آمریکا بخواند