صندوق بین‌المللی پول (IMF) فراتر از یک آتش‌نشان مالی جهانی، سه نقش اصلی ایفا می‌کند:
– ارائه وام به کشورهای بحران‌زده
– مشاوره سیاست‌گذاری اقتصادی
– پشتیبانی فنی برای حفظ ثبات اقتصادی و افزایش استانداردهای زندگی
مدل تامین مالی: اتحادیه اعتباری کشورها
ساختار سهمیه‌ها
– 191 کشور عضوبا سهمیه‌های متفاوت بر اساس جایگاه در اقتصاد جهانی
– سهمیه‌ها تعیین‌کننده:
– حداکثر سهم مالی هر عضو
– میزان وام‌گیری مجاز از صندوق
– ظرفیت کل وام‌دهی نزدیک به 1 تریلیون دلار
مزایای متقابل برای اعضا
برای کشورهای طلبکار
– دریافت ادعای بهره‌دار، نقدشونده و مطمئن
– محاسبه این ادعا به عنوان بخشی از ذخایر ارزی
– دریافت غرامت منصفانه (بهره بازاری بدون ریسک)
برای کشورهای وام‌گیرنده
– دسترسی به شریان حیاتی اقتصاد کلان
– نرخ بهره پایین‌تر از بازارهای خصوصی
– “فضای تنفس” برای اجرای اصلاحات اقتصادی
ویژگی‌های منحصر به فرد ساختار مالی
استقلال مالی
– عدم وابستگی به بودجه سالانه یا کمک‌های مالی از اعضا
– تامین کامل هزینه‌ها از درآمد وام و سرمایه‌گذاری
– بودجه اداری فعلی تقریباً برابر با 20 سال پیش (با تعدیل تورم)
قدرت تجمیع منابع
مثال ایالات متحده (بزرگترین سهامدار):
– به ازای هر 1 دلار آمریکایی → 4 دلار از کشورهای دیگر
– اثر چندبرابر شدن قدرت مالی
عملکرد بدون ضرر
-همه وام‌های صندوق تاکنون بازپرداخت شده‌اند
– هیچ ضرر اعتباری تاکنون متحمل نشده
– هیچ کشوری ضرری از ادعای خود نپذیرفته
انواع تامین مالی:
وام‌های عمومی (غیرامتیازی)
– نرخ بهره = نرخ پرداختی به طلبکاران + حاشیه سود کوچک
– برای کشورهای دارای شرایط اقتصادی نسبتاً مناسب
– تامین مالی ارزان‌تر و امتیازی
– ویژه فقیرترین کشورهای عضو
نقش در شبکه ایمنی مالی جهانی
1- پیشگیری از سرایت بحران
– حمایت از کشورهای دارای مشکل تراز پرداخت‌ها
– جلوگیری از گسترش بی‌ثباتی به سایر کشورها
– کاهش فشارهای مهاجرت و جریان‌های سرمایه ناپایدار
2– عملکرد کاتالیزوری
– جذب تامین مالی از سایر مؤسسات بین‌المللی
– تشویق سرمایه‌گذاری بخش خصوصی
– بازیابی اعتماد بازارها
خدمات غیروامی
1- نظارت و مشاوره
– بررسی‌های بهداشتیمنظم اقتصادهای اعضا (مشاوره‌های ماده چهارم)
– تنها نهاد جهانی مجاز به این کار با عضویت تقریباً جهانی
2- تحقیقات و توصیه‌های سیاستی
حوزه‌های تخصصی:
– مقابله با بدهی
– مبارزه با پولشویی
– طراحی اصلاحات افزایش بهره‌وری
– ایجاد نهادهای اقتصادی (سیستم‌های مدیریت مالیات، چارچوب‌های پولی)
تمایز با سایر نهادها
صندوق بین‌المللی پول ارائه نمی‌دهد
– کمک‌های توسعه‌ای
– تامین مالی پروژه‌ها (مانند زیرساخت)
تمرکز اصلی:
– آخرین وام‌دهنده در بحران‌ها
– حمایت نقدینگی موقت
– کاهش تأثیر بحران بر مردم عادی
اصول پایدار
– ساختار مالی از بدو تولد تثبیت شده
– اصول اساسی ساده اما منحصر به فرد
– هدف: رفاه اقتصادی فردی و عمومی اعضا
مدل تامین مالی صندوق بین‌المللی پول نمونه‌ای منحصر به فرد از همکاری چندجانبه موثر است که:
– بدون تکیه بر بودجه‌های ملی عمل می‌کند
– منافع متقابل برای همه اعضا ایجاد می‌کند
– ثبات اقتصادی جهانی را تضمین می‌کند
– از تجربه 80 ساله موفق بهره‌مند است
این ساختار اثبات می‌کند که حمایت از یک کشور نیازمند در نهایت به نفع همه کشورهای جهان است.
منبع : صندوق بین المللی پول