سند ملی هوش مصنوعی در جلسه ۹۰۱ شورای‌عالی انقلاب فرهنگی تصویب شد و برای اجرا به نهاد ریاست‌جمهوری؛ هیئت وزیران؛ ستاد کل نیروهای مسلح؛ معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور؛ وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات؛ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری؛ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی؛ وزارت صنعت، معدن و تجارت؛ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی؛ وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح؛ وزارت اطلاعات؛ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه؛ سازمان اداری و استخدامی کشور؛ سازمان ملی هوش مصنوعی؛ مرکز ملی فضای مجازی و ستاد علم، فناوری و نوآوری دبیرخانه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی ابلاغ شد.

چشم‌انداز، اهداف کلان و شاخص ارزیابی

ایران در چشم‌انداز ۱۴۱۲ یکی از ده کشور پیشرو در هوش مصنوعی دنیا شناخته خواهد شد. با هدف قرارگرفتن ایران در جمع ۱۰ کشور پیشرو در این حوزه، سند ملی هوش مصنوعی بر تربیت و پرورش نیروی انسانی متخصص و متعهد در زمینه هوش مصنوعی تأکید دارد. با هدف تبدیل شدن ایران به قطب تحقیقاتی هوش مصنوعی منطقه آسیای جنوب‌غربی، سند بر رشد و جهش تولیدات فکری، علمی و فناورانه در این حوزه و رفع نیازهای داخلی و دستیابی به مرجعیت بین‌المللی علمی و کاربردی در حداقل یکی از شاخه‌های این حوزه تأکید دارد.

طبق ماده ۳ این سند که به شاخص‌های ارزیابی کلان می‌پردازد، رسیدن به ۱ اگزافلاپس توان محساباتی برای پروژه‌های کلان و افزایش حجم زیرساخت پردازش اشتراکی به ۵ اگزافلاپس جزو اهداف اصلی است. همچنین افزایش تعداد محصولات و خدمات دانش‌بنیان تأییدشده در حوزه هوش مصنوعی از ۳۶۳ به ۲۰۰۰ و همچنین افزایش تعداد شرکت‌های فعال در این حوزه از کمتر از ۵ به ۱۰ در این سند آمده است. می‌توان به افزایش فروش شرکت‌های دانش‌بنیان هوش مصنوعی از ۳۰۰ میلیارد تومان به 2 هزارمیلیارد تومان با احتساب مالیات بر ارزش افزوده به‌عنوان اهداف این سند اشاره کرد.

تعاملات بین‌المللی

ماده ۵ سند ملی هوش مصنوعی بر ارتقای زیرساخت‌های داده‌ای و پردازشی بومی در جهت ایجاد و ارتقای زیرساخت‌های لازم برای ذخیره‌سازی و مدیریت حجم عظیم داده‌های موردنیاز در حوزه هوش مصنوعی، تسهیل دسترسی شرکت‌ها و نخبگان به داده‌های موردنیاز برای تحقیق، توسعه و کاربرد هوش مصنوعی و افزایش دقت، صحت و انسجام داده‌ها برای استفاده در الگوریتم‌های هوش مصنوعی تمرکز دارد.

حمایت از توسعه مدل‌های بومی هوش مصنوعی، تأمین سخت‌افزار و نرم‌افزارهای تخصصی موردنیاز برای پردازش و تحلیل داده‌های هوش مصنوعی، ایجاد و توسعه پلتفرم‌های پردازش ابری و تسهیل دسترسی به آن‌ها برای نخبگان و شرکت‌ها، حمایت از تولید سخت‌افزارهای تخصصی هوش مصنوعی متناسب با نیازهای کشور و ایجاد مجموعه داده‌های استاندارد و باکیفیت برای آموزش و آزمون الگوریتم‌های هوش مصنوعی از اهداف و راهبردهای سند ملی هوش مصنوعی هستند.

طبق ماده ۵، یکی از اهداف کلیدی سند ملی هوش مصنوعی ارتقای تعاملات و شبکه‌سازی‌های بین‌المللی در این حوزه راهبردی است. ایران در همکاری با کشورهای همسو و پیشرو همچنین مجامع غیردولتی، به‌دنبال ایجاد یا گسترش اتحادیه‌های بین‌المللی هوش مصنوعی خواهد بود. این امر به تبادل دانش، تجربیات و ایده‌ها در سطح بین‌المللی و همچنین همکاری در زمینه‌های مختلف مرتبط با هوش مصنوعی مانند تحقیقات، توسعه و کاربرد آن کمک خواهد کرد.

علاوه‌براین، دولت ایران در راستای سند ملی هوش مصنوعی، قراردادهای همکاری را با کشورهای مختلف در حوزه‌های مرتبط با حکمرانی، مالکیت و اشتراک‌گذاری داده تدوین و منعقد خواهد کرد. این قراردادها زمینه را برای همکاری‌های مشترک در زمینه‌های مختلف مرتبط با هوش مصنوعی فراهم خواهد کرد.

سازوکار اجرایی‌کردن و نظارت بر اجرای سند

شورای‌عالی انقلاب فرهنگی وظایف کلیدی در سیاست‌گذاری، هماهنگی و نظارت بر اجرای این سند برعهده دارد. ستاد علم، فناوری و نوآوری این شورا موظف به رصد مستمر اجرای سند و ارائه گزارش‌های دوره‌ای و پیشنهاد بازنگری‌های لازم به شورای‌عالی انقلاب فرهنگی است.

دولت موظف است بودجه‌های موردنیاز سازمان ملی هوش مصنوعی را متناسب با تحقق اهداف و شاخص‌های این سند، در قالب ردیف مستقل این سازمان در لوایح بودجه سنواتی پیش‌بینی کند. همچنین دولت باید هر سال در تدوین لوایح بودجه، اعتبارات لازم را برای توسعه کاربرد هوش مصنوعی در برنامه‌های اجرایی دستگاه‌های مستقل ملیِ دارای ره‌نگاشت مصوب، اختصاص دهد.

دستگاه‌های اجرایی موظف‌اند این سند و برنامه‌ریزی را به‌گونه‌ای اجرا کنند که اقدامات ملی موضوع مواد ۵ و ۶ در اولویت‌ سالانه آن‌ها قرار بگیرد و منابع و ظرفیت‌های معمول دستگاه‌ها برای تحقق اهداف و اقدامات سند به کار گرفته شود.